Terug naar site

Blog 3: Wie ben jij, wat doe jij als je iets voelt?

Patronen: ja maar - als jij

Wijsheid begint met verwondering

Socrates

Wijsheid is een beetje minder treuren om het verleden, een beetje minder hopen op de toekomst, en een beetje meer het heden liefhebben

Seneca

Dankbaarheid

We zijn ontstaan uit onze voorouders. Als we geen voorouders hadden, bestonden we niet. Een reden om onze ouders en onze voorouders te danken voor ons leven.

Dit op mezelf toepassend, realiseerde ik mij dat ik wat betreft mijn vader daar even over na moest denken. Ik kon hem in eerste instatie niet spontaan bedanken. Maar nadat ik er een paar weken over nagedacht had, lukte het wel. Me realiserend dat ik zijn keuze ook gemaakt heb in mijn leven. Keuzes waar ik nog wel moeite mee heb. Misschien zou ik het weer doen, maar toch niet van harte, zoals ik ‘t toen ook niet van harte deed. Ik begrijp wel dat ik erg jong was en ook dat het aan de orde stellen wat er aan de hand was, veel emoties had losgemaakt.

Uiteraard heb ik deze vraag:”kun je je ouders en voorouders danken voor je leven?” ook aan mijn cliënten gevraagd. Opvallend is dat cliënten die zeer verwaarloosd of mishandeld zijn, er erg veel moeite mee hadden. Een client zei zelfs als ze dat moest zeggen, nu weg zou gaan. Mijn
opmerking dat ze wel hier zit en kan ademen, toch aan haar ouders en voorouders
te danken had, gaf geen reactie. Ondanks dat ik er aan toe voegde dat het daarna zeer onveilig was.

Distantie nodig om te kunnen voelen

Wat beoog ik met deze opmerking? Cliënten zien zichzelf als een persoon. Er komt enig distantie tot hun ouders en voorouders. Een distantie die nodig is om te voelen. Als er geen distantie is dan kun je niet voelen, laat staan denken. In een lift staan we er wat verstijfd bij. Er
is geen ruimte tussen mij en de anderen.

Voelen is de lijm in een relatie, net als schaamte en schuld. Voelen betekent dat je je aangesproken voelt. Dat zegt iets over jouw manier hoe je je verbonden voelt met iets of iemand anders. We leven op deze aarde, maar op deze aarde dien je wel een beetje levensruimte te krijgen. Zo niet, dan ben je alleen aan het overleven. Je weert iedereen af, vecht voor levensruimte of klaagt anderen steeds aan of versmelt met de ander..

je voelt je aangevallen en bent alert, je voelt dat je slachtoffer wordt, je bent hulpeloos en machteloos.. Met andere woorden je bent verdrietig, trekt je terug of staat aan de grond genageld, bevroren, een soort standbeeld, bevroren in een beeld, Je kunt je niet verroeren.

Of je bent redder, je probeert het iedereen naar de zin te maken, met voorbij zien van je eigen behoeften.

Of je bent altijd aan het vechten, oordelen, etc.

Vandaar dat enige distantie ten opzicht van ouders en voorouders belangrijk is. Dan kun je een relatie aangaan, dan kun je voelen, je verroeren. Je kunt voelen of het prettig is of niet bij hen en je kunt woorden geven aan je gevoel en een gesprek aangaan over hoe je je verbonden voelt. Je bent zowiezo met je ouders en voorouders verbonden omdat ze je het leven gegeven hebben.

Trauma's uit het verleden

Geen gevoel hebben betekent dat we de trauma’s van ouders en voorouders met ons meedragen. Zij werden overweldigd of overspoeld en hebben dit niet verwerkt. Hetzij omdat er geen tijd voor was, hetzij omdat het te pijnlijk was om het onder ogen te zien.

Hun kinderen voelen dat en voelen dat dat onderwerp niet aangeraakt mag worden. Later als dat onderwerp ergens anders aangeraakt wordt, dan ligt daar een emotionele reactie op de loer. Mag ik er wel iets over zeggen of niet. Er is twijfel, of je reageert heel emotioneel,
boos of verdrietig. Je raakt je contact met de realiteit kwijt en beleeft wat je overkomt alsof het hetzelfde is als een traumatische belevenis uit het verleden en projecteert je gevoel op anderen. Je zit in je hoofd en je komt niet tot een besluit. Twijfelen betekent vaak dat je zwijgt.

Wat erger is, dat je daardoor de problemen op je schouder neemt. Je leert als kind niet helder te benoemen wat er aan de hand zou kunnen zijn. Eigenlijk begrijp je het niet goed. Daarvoor ben je te jong. Je blijft hangen in passiviteit en twijfel. of agressie.

Er is dan geen afstand en net als in een lift, zijn we enigszins gespannen, waardoor
we niets voelen, laat staan kunnen nadenken over de betekenis die we toekennen
aan onze gevoelens. Veel van mijn cliënten ontzien hun ouders en zien niet hoe ze gevormd zijn door de trauma’s van hun ouders en voorouders. Enige distantie is wel belangrijk, want het geeft hen een mogelijkheid anders in het leven te staan dan ze nu doen en meer voluit te leven.

En allemaal hebben we onze specifieke patronen die geactiveerd worden als we onder druk staan: vechten, vluchten, bevriezen of versmelten met de ander. We zijn verward.

Beelden zeggen meer dan woorden

In mijn therapie werk ik veel met beelden. Ik ben van mening dat beelden meer zeggen dan de woorden die we geven aan een gebeurtenis. Een beeld is ook non verbaal. Ik werk veel met matjes op de grond, die personen representeren. Zo kan ik ook de richting zien waar de opgestelde mensen naar kijken. Ik kan zien of mensen kunnen bewegen als ik er naar vraag. Kunnen ze iets vanuit verschillende perspectieven bekijken. Ik kan vragen wat ze voelen op de plek waar ze staan en wat de beste plek is.

Soms laat ik een rij voorouders via matjes neerleggen. Daarna vraag ik om aan de linker kant naast de ouder, respectievelijk de voorouders te gaan staan. Waar voelen zij zich prettig. Vaak
is dat vier, vijf of meer generaties geleden. Niet zo verwonderlijk na twee wereld oorlogen. Allemaal situaties die overweldigend waren en waar vaak niet de tijd genomen is om te rouwen. Veel ouders en voorouders hebben in het verzet gezeten, of in kampen, Belangrijke mensen zijn vroeg overleden. Vechtscheidingen, seksueel misbruik, geweld of totaal genegeerd worden zijn dingen die volwassenen en kinderen hebben moeten ondergaan en ze mochten of konden er
niet over praten Mensen hebben moeten doorleven na deze traumatische gebeurtenissen, zonder tijd te krijgen en aandacht om te rouwen. Of ze durfden niet te benoemen wat er echt aan de hand was uit angst dat het systeem uit elkaar zou vallen, bijvoorbeeld de ouders zouden gaan scheiden of er zou een enorme ruzie ontstaan. Vooral als er een kort lontje is bij sommige mensen, dan kun je maar beter niets zeggen en de ander niet aankijken.

Het gevolg is dat mensen met een geheim verder leven en net doen alsof het niet gebeurd is door er nooit over te praten of er steeds over praten zonder het te verwerken. Niet praten betekent dat er geen gebeurtenis heeft plaats gehad. Er steeds over praten betekent dat er niet
genoeg afstand is tot de gebeurtenis en mensen gevangen zitten in het beeld van de gebeurtenis en geen mogelijkheden zien om er op andere manieren ook naar te kijken. Er is geen levensruimte om te voelen. En als er geen levensruimte is, voelen we niet. We denken hoogstens: “ hoe kom ik weg” of "hoe zorg ik dat het niet uit de hand loopt" of "hoe zorg ik dat mijn moeder of vader overeind blijft". Mensen zitten gevangen in het beeld dat ze hebben.

Kortom: als we vastzitten in een beeld, met de daarbij horende emoties en door angst of schuld of schaamte worden geremd en we onszelf niet vrij voelen om daarover onze fantasieën of betekenis te delen, dan heeft dat invloed om onze communicatie met onze omgeving. Er is dan ook geen bewustwording en ontwikkeling, er is geen correctie op onze wederzijdse beelden.