Blog 4: Wie ben jij,

Wat doe jij als je iets voelt?

De drama driehoek

Als er niet meer echt gesproken kan worden, dan wordt de drama driehoek geactiveerd.

De drama driehoek betekent dat de discussie steeds doorgaat zonder dat er enige verdieping komt, zonder dat op een volwassen wijze naar elkaars standpunten geluisterd kan worden en het standpunt erkend kan worden.

Trauma’s niet verwerken, betekent dat als er iets over aangestipt wordt, er een emotionele reactie komt, en als kind of relatie voel je: niet meer naar vragen. Zo wordt trauma doorgegeven naar de volgende generaties.

Een ouder is heel perfectionistisch en alles moet volgens de regels gebeuren, of een ouder is heel chaotisch en de ene keer krijg je deze reactie en een volgende keer een hele andere onvoorspelbare reactie.
Je voelt je slachtoffer, wil er niet mee geconfronteerd worden of je gaat de ander verwijten maken en tegelijk wil je de ander niet kwijt en probeert de relatie te redden.

Slachtoffer, aanklager en redder.

De aanklager (oordeelt) en vindt dat de redder het niet goed doet en wordt slachtoffer, de redder vindt dat het slachtoffer beter naar hem moet luisteren en wordt dan aanklager en het slachtoffer (zeurt) en vindt het niet terecht wat de aanklager zegt en probeert te redden en zo wisselen de rollen steeds.

Geen van hen kan zich onttrekken aan deze rollen, want ze willen bij elkaar blijven en voelen zich door elkaar aangesproken. Er is geen afstand tot elkaar en er is angst elkaar kwijt te raken. Vandaar dat een ieder in de emotie schiet: hetzij oordeelt en boos is (de aanklager), hetzij klaagt en verongelijkt is (het slachtoffer), hetzij goede bedoelingen heeft (de redder).

Als kind of relatie voel je aan dat je er niet over moet praten of minstens op je hoede moet zijn. Je krijgt een emotionele reactie als je iets erover zegt. Er is veel onrust. Je trekt je terug of je wordt heel druk. Je voelt je "slachtoffer", je verwijt ook, weliswaar meestal stilletjes "aanklager" en je doet er alles aan om de relatie te "redden" en te behouden, bijvoorbeeld door de schuld op je te nemen of je te schamen. Dit kan zowel een intern proces zijn, waarbij je steeds in de drie emoties blijft om de relatie te behouden als een extern proces, waarbij niet naar elkaar geluisterd kan worden.

Onverwerkte trauma’s

Herinneringen lijken mensen te achtervolgen. Wellicht heb je geen herinnering, maar je lijf heeft het wel onthouden en reageert nog steeds alsof de gebeurtenis van jaren geleden weer plaats vindt. Je begrijpt je eigen reactie niet.

Als er iets gebeurt wat lijkt op een herinnering, dan lijkt het soms of er in het heden hezelfde gebeurt als vroeger. Je probeert van alles om er niet aan te hoeven denken, maar wat je ook doet, de intense angst blijft in je lichaam zitten. Je hart bonst in je keel, je hebt maagpijn en je handen voelen klam of je krijgt ineens hoofdpijn.. Nachtenlang malen gedachten door je hoofd waardoor je niet kunt slapen, of je bent bang om wéér een droom te hebben over een nare gebeurtenis en het lukt je niet om de nare gebeurtenis een plek te geven? Je lichaam en brein reageren hierop, waardoor het lijkt alsof er weer gevaar dreigt. Je lichaam heeft dit onthouden. Verschillende emoties zoals angst, verdriet, hulpeloosheid, boosheid, schuld en schaamte komen weer tevoorschijn. Je begrijpt je eigen reactie niet. Het stressniveau van je lichaam is verhoogd, waardoor je voortdurend alert en gestrest bent. Dit gaat soms samen met een verhoogde hartslag en ademfrequentie.

Je kunt je dus steeds opgejaagd voelen zonder dat daar een duidelijke reden voor is. Het lichaam heeft die stressvolle overweldigende of overspoelende situatie wel onthouden. Depressie, angst en/of een laag zelfbeeld of geïdealiseerd zelfbeeld en verslavingsproblemen komen veel voor: flashbacks of nachtmerries, concentratieproblemen, angst, steeds
gestrest zijn, verdriet, boosheid, vermijdingsgedrag, vermoeidheid, hulpeloosheid,
prikkelbaarheid, verhoogde bloeddruk/hartslag en kans op depressie of verslavingsproblematiek.

Kinderen reageren hier op door zich terug te trekken of zijn juist hyperactief. Ze worden angstig, huilen veel, schrikken snel, trekken zich snel terug, willen niet praten of zijn agressief, druk en
onrustig. Soms krijgen ze de diagnose adhd of add.

Onverwerkte trauma zijn vaak intergenerationeel

Het zal duidelijk zijn dat er bij trauma’s in een gezin of relatie, er vaak stemmingswisselingen zijn, mensen hebben een laag zelfbeeld of geïdealiseerd zelfbeeld en zijn gestrest, er is weinig controle over emoties, het overkomt je omdat er geen helderheid is, Je kunt er niet echt
over praten want het thema mag niet benoemd worden, er is geen rust, mensen
voelen zich snel overweldigd en kunnen dan impulsief handelen, soms ineens een
woede uitbarsting, er worden middelen gebruikt om de emoties te dempen. Vaak is
er veel angst.

Het zal duidelijk zijn dat de dramadriehoekweer op het spel gezet wordt.
De aanklager zegt: je bent zo gevoelig, je stelt je aan, doe niet zo gek, je doet het expres, je doet het niet goed.
De redder: ouder, kind of relatie gaan voor elkaar zorgen, terwijl de ouder meer verantwoordelijkheid heeft dan het kind. Het kind of relatie die zijn of haar wensen en behoeften opzij zet (de schuld op zich neemt) en zorgt dat het thema waar het over zou moeten gaan niet aan bod komt.
Het slachtoffer is geïrriteerd als iemand een opmerking maakt, wekt medelijden op, "je houdt nooit rekening met mij", zucht en steunt.
Deze drie rollen wisselen elkaar steeds af: Aanklager, slachtoffer en redder.

Emotionele uitputting

Alle betrokkenen raken emotioneel uitgeput door het constante wisselen tussen het
geven van hulp, het ontvangen van beschuldigingen en het voelen van machteloosheid. Deze drie rollen wisselen elkaar steeds af, waardoor er geen mogelijkheid is om naar elkaar te luisteren en elkaar te bevestigen in wat we horen en begrijpen. We bevragen elkaar niet, nee steeds aanklagen, slachtoffer en redder.

Een volwassen uitwisseling van behoeften en verlangens waarin een ieder zich gehoord voelt, ontstaat niet. Kinderen weten heel goed wat rechtvaardig is. Ze testen inderdaad de grenzen uit, maar dat is hun leerproces. Als kinderen niet mogen of durven zeggen wat ze vinden, dan leren ze ook niet wat rechtvaardig is.

Rechtvaardigheid

Hetgaat om een zoeken naar wat als rechtvaardig beleefd wordt door een ieder. Maar
rechtvaardigheid heeft altijd met grenzen te maken. Rechtvaardigheid heeft te maken met de context waarin iets gebeurt en de toon waarop iets gezegd wordt.

Voor het slachtoffer betekent dit: In plaats van passief te zwijgen en te steunen, kunnen ze assertief hun eigen behoeften en verlangens uitspreken. Ze kunnen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen keuzes, in plaats van afhankelijk te blijven van anderen.
Voor de redder betekent dit: leren vragen of iemand überhaupt hulp nodig heeft, in plaats van automatisch in te springen. Ze kunnen hun eigen grenzen aangeven en erkennen dat hun hulp niet altijd nodig is.
Voor de aanklager betekent dit dat ze hun frustratie op een constructieve manier kunnen uiten en hun kritiek omzetten in duidelijke feedback zonder iemand te beschuldigen. Ze kunnen ook hun eigen kwetsbare gevoelens delen, wat de situatie vaak verzacht.

Eerst ruimte nodig

Maar dan moet er wel levensruimte zijn. Levensruimte om te mogen voelen en een beetje tijd krijgen om te mogen nadenken over de betekenis die dit gevoel, dit verlangen heeft. Levensruimte om dit te delen met anderen en de ander de levensruimte krijgt om het gevoel dat het bij hem of haar opwekt te ervaren en de betekenis eigen te maken en te delen. Er
ontstaat dan een thema wat verder uitgediept kan worden in een ontspannen sfeer, zonder verwijten, maar verantwoordelijkheid nemen voor jezelf, verantwoordelijkheid nemen voor je behoeften en verlangens en die rustig kenbaar kunnen maken. De angst overwinnen voor de eventuele gevolgen van daden of gezegden.

Conclusie

Het zwijgen, veroordelen, redden, zuchten en steunen houdt de dramadriehoek, de destructieve cyclus in stand en voorkomt echte verbinding en groei. Door steeds nieuwsgierig te blijven naar anderen, de ander te bevragen in plaats van te veroordelen of te redden, open en eerlijk te communiceren, kunnen de deelnemers aan de dramadriehoek hun rollen loslaten en gezonde, volwassen interacties aangaan.