Het verhaal
Hoe gebruiken we verhalen in therapie?
Een verhaal geeft betekenis aan een gebeurtenis. Een verhaal beschrijft een
gebeurtenis. Ze verbinden feiten, fantasie, emoties, inzichten aan menselijke
ervaring. Ze raken aan menselijke thema’s als verlangen, verlies, groei en
menselijke dilemma’s, zoals goed en kwaad. We herkennen onze angsten en dromen
en hoop in verhalen. Verhalen bieden herkenning en structuur. Er is een begin,
een midden en een einde. In therapie helpen verhalen ons te begrijpen wat we
meemaken en waar we staan.. Verhalen zijn vaak lineair. De held gaat op
avontuur en aan het eind van het verhaal heeft hij alles overwonnen of hij is
menselijker geworden. Assepoester is in het begin passief en is mondiger geworden aan het eind.
De rol van de therapeut
De therapeut probeert de client te begrijpen, luistert en duidt. Gaat het om familie relaties zoals in de psychoanalyse van Freud, gaat het om lichaamsgerichte therapieën, of gaat het om associaties bij oogbewegingen binnen een bepaalde gebeurtenis, of gaat het om cognitieve
gedragstherapie, of gaat het om betekenissen te ontdekken in symbolische
uitingen, zoals bij kunstzinnige therapie of droomduidingen of ligt de nadruk
op het aanleren van nieuwe overtuigingen. Hoe verhoudt de therapeut zich tot de
ervaring van de client?
Cliënten komen met een verlangen, een hoop naar therapie. De hoop wordt vaak ingebed in verklaringen, die teruggrijpen op onbewuste processen uit het verleden. De therapeut zoekt naar betekenis, maar raakt soms de ervaring van de client kwijt.
De grenzen van een verhaal
Een verhaal kadert de ervaring in een vaste structuur. Binnen de structuur zijn de rollen verdeeld, de ruimte beperkt. Een client ontdekt waar hij of zij staat in een systeem, bijvoorbeeld een familiestructuur. Maar dat inzicht leidt niet automatisch tot beweging. Leven
is bewegen. Sterker nog het kan tot stagnatie leiden.
Parsifal en Assepoester leefden nog lang en gelukkig. Assepoester verlaat de familie en Parsifal heeft geleerd vragen te stellen.
Het verhaal als tragiek of lot. Er is een oorzaak en dat heeft gevolgen. Er is een lineair verband.
Opstellingen: afstand en zicht
Familie opstellingen maken verhalen zichtbaar. De client kijkt van buiten af naar een innerlijke situatie. Het gaat niet om het verhaal dat in het hoofd afspeelt maar het verhaal wordt fysiek gezien. De plek die de client inneemt wordt duidelijk. Therapeut en client zien dezelfde
situatie. Aanvankelijk zocht Berrt Hellinger, de grondlegger van de familieopstellingen naar een oplossing, door de ballast van de familie terug te geven aan de ouders. Maar de ouders zijn zelf gevormd door cultuur, context en verlangen en kunnen het niet aannemen.Ze zouden dan ineens andere mensen zijn geworden die begrepen waar hun kinderen naar verlangden. En zo zit de wereld niet in elkaar.
Van verhaal naar krachtenveld
Verhalen geven inzicht en zijn lineair. Het gaat over identiteit. Maar cliënten hebben verlangens. Cliënten leven in een krachtenveld. We verhouden ons steeds tot onze omgeving. Hoe stellen we ons op. Het gaat er dan om, wat ervaart de client.
Mijn werk ontwikkelde zich richting het krachtenveld. Hoe gebruikt de client verlangens, hoop. Ik stel niet meer personen op, want dan wordt alle aandacht naar die relatie getrokken.
Daarom vraag ik cliënten een plek in de ruimte te zoeken. Kan de client de ruimte nemen. Wat ervaart de client. Kijkt de client naar boven of beneden. Welke houding heeft de client. Een client kan zeggen ik voel me bekeken, ik weet niet wat ik moet doen. Ik laat de client de werkwoorden neerleggen in matjes. Kijken, moeten en doen. Waar liggen de matjes en naar welke richting kijken ze. Misschien ligt het matje moeten boven op het matje voor de client. Is beweging mogelijk? Wat verandert als de client zich verplaatst of een werkwoord zich
verplaatst.
De client schept een eigen veld. Geen vastverhaal, geen identiteit, maar een actuele situatie. Als therapeut ben ik getuige. Ik benoem, bevraag en volg de dynamiek. Soms gebeurt er niets en ook dat is betekenisvol.
De dynamiek van verlangen
Cliënten hebben verlangens. Ze zoeken, soms onbewust, naar vervulling of richting. In het krachtenveld zien we hoe dat verlangen zich verhoudt tot belemmeringen, druk of stilstand.
Beweging is essentieel. Ik vraag steeds of bewogen kan worden. Beweging is leven. Identiteit daarentegen verstart vaak. Identiteit vraagt erkenning en erkenning voedt gemis. Dat pad leidt zelden naar vrijheid..
Het belang van houding
Als therapeut ben je niet aan het analyseren wat er aan de hand is, maar getuige van wat zich toont. Getuige betekent zonder oordeel aanwezig blijven. Niet interveniëren om te veranderen, maar om zichtbaar te maken. Ruimte scheppen voor mogelijkheden.
Tegelijk vraagt het leven soms om actie. Maar extreme actie of onverschilligheid verbreken het contact. Creativiteit ontstaat in het midden. In het zoeken naar verbinding, het verdragen van lijden, het gebruiken van humor, daar ontstaat menselijkheid, verbinding.
Meedenken?
Wie wil er met mij meedenken om deze methode verder uit te bouwen om tot een menselijkere wereld te komen? Hoe kunnen we het beste onze mede aarde bewoners benaderen?
Via mijn website: trauma-therapie-amsterdam.nl kunt u mij bereiken.